Umarli ze Spoon River
Twórcy:
autor: Edgar Lee Masters
adaptacja: Konrad Tatarowski, Stanisław Elsner-Załuski
scenariusz: Jolanta Ptaszyńska
reż: Jolanta Ptaszyńska
reżyser II: Łukasz Pijewski
zdjęcia: Adam Sikora
asystent operatora obrazu: Łukasz Kowalczyk
asystent kamery: Krystian Kowalczyk, Piotr Kostarczyk
mistrz oświetlenia: Mirosław Sas
oświetlenie: Ryszard Gawęda, Piotr Gburek, Piotr Konieczko, Tomasz Myrcik
sprzęt zdjęciowy: Magdalena Pawłowicz
wózkarz: Andrzej Szwed, Krzysztof Szwed
fotosy: Bartosz Raczkowski
scenografia: Katarzyna Jarnuszkiewicz
dekoracja wnętrz: Władysław Kita
kostiumy: Ilona Binarsch
kostiumograf II: Janina Wieczorek
garderoba: Katarzyna Boryczka
rekwizyty: Bartłomiej Kita, Bartosz Mrozowski
muz: Sebastian Kondratowicz
wykonanie muzyki: Michał Kobojek, Grzegorz Zborowski, Sławomir Ostrowski, Przemysław Pogocki, Marcin Płuciennik, Łukasz Chrzuszcz, Marcin Janiszewski, Paweł Cieślak, Wojciech Ziółkowski
realizacja nagrań: Stanisław Binder
choreografia: Paweł Mikołajczyk
dźwięk: Robert Buczkowski
technik dźwięku: Wojciech Ślusarz
mikrofoniarz: Adam Cieplak
efekty synchroniczne: Dariusz Zastróżny, Henryk Zastróżny
montaż: Jarosław Kamiński
on-line: Roger Sieczkowski
korekcja barwna: Paweł Syrzycki
charakteryzacja: Iwona Trzyna
współpraca charakteryzatorska: Iwona Sobczak, Janina Niewiadomska
opracowanie graficzne: Andrzej Magnuszewski
efekty pirotechniczne: Jerzy Kostewicz
ewolucje kaskaderskie: Józef Grzeszczak, Władysław Kita, Bartłomiej Kita
kierownictwo produkcji: Alicja Klimczyk, Adam Łukaszek
współpraca produkcyjna: Przemysław Siwiec, Krzysztof Rodziewicz, Agata Adamczak, Łukasz Grzegorek, Rafał Bobrowski
dyżurny planu: Sebastian Kopała, Tomasz Swoboda
obsługa agregatu: Janusz Pawłowski
transport: Jerzy Asman, Marek Garus, Sebastian Jojko, Marek Zylberberg
producent: Jacek Gwizdała
produkcja: Telewizja Polska (Katowice) (dla Programu 1)
Występują:
Elizabeth Childrers - Ewa Błaszczyk
Dippold Optyk - Zbigniew Zamachowski
Margaret Fuller St. Aok - Joanna Szczepkowska
Ernest Hyde - Daniel Olbrychski
John Ballard - Zbigniew Zapasiewicz
Eugene Carman - Leon Niemczyk
Robert Fulton Tanner - Krzysztof Globisz
Dora Williams - Jolanta Fraszyńska
Abner Peet - Krzysztof Kolberger
Nieznany - Grzegorz Przybył
Pani Jerzowa Reece - Teresa Budzisz-Krzyżanowska
George Gray - Jerzy Nowak
Knowlt Hoheimer - Radosław Pazura
John M. Church - Jan Englert
John Cabanis - Jerzy Radziwiłowicz
Thomas Rhodes - Tadeusz Huk
Bednarz Griffy - Jerzy Trela
Benjamin Pantier - Stanisław Elsner-Załuski
Sonia Rosjanka - Grażyna Barszczewska
Pani Pantierowa - Joanna Żółkowska
Ralph Rhodes - Lech Dyblik
A.D. Blood - Łukasz Pijewski
Sędzia Arnett - Ignacy Gogolewski
Edith Conant - Kinga Preis
Abel Melveny - Jan Peszek
Mary McNelly - Elżbieta Kijowska
Sarah Brown - Anna Dymna
William - Jerzy Schejbal
Emily - Grażyna Krukówna
Flossie Cabanis - Natalia Sikora
Pani Sibley - Karolina Cicha
Chłopiec - Łukasz Sikora
Penniwit, fotograf - Bartosz Raczkowski
Lidia Humphrey - Patrycja Kaczmarska
Reuben Pantier - Paweł Mikołajczyk
Szynkarz Burchard - Krzysztof Januszkiewicz
Ojciec - Zdzisław Bukowski
Maurycy - Jacek Kałucki
Puste hale, zrujnowane klatki schodowe, obnażone żebra żelbetonowych konstrukcji, pozbawione szyb okna... Zabudowania stoją pogrążone w całkowitej ciszy. Panuje całkowity bezruch. Dwóch elegancko odzianych mężczyzn wydaje się nie pasować do otoczenia. "Miasteczko opustoszałe, ludzi w nim nie ma? - zastanawia się jeden dżentelmen. - Ale jeśli się przyjrzeć... to są!" - zauważa po chwili. Istotnie, po dłuższej i dokładniejszej obserwacji powoli pojawiają się ludzkie sylwetki, zaś do uszu docierają strzępy prowadzonych przez nie rozmów. Wśród postaci jest czarnowłosa akordeonistka, śpiewająca o swej tajemnicy, ukrytej na zawsze pod kopcem ziemi.
Starszy człowiek poprawia nerwowo krawat i wspomina swe ostatnie chwile, gdy z żalem uświadomił sobie niszczący efekt upływu czasu. Piękna dama - łowczyni fortun - przywołuje z przeszłości odległe wydarzenia, zamorskie podróże, kochanków. Są też inni: młoda aktorka, niedoszła gwiazda Broadwayu, sprzedawca ze sklepu żelaznego, duchowny, żołnierz. Każda z postaci ma swoją własną opowieść. Wspominają młodość, miłostki, pasje i ambicje, chwile szczęścia i czarnej rozpaczy, opłakują złamane życie. Wszystkich tych ludzi łączy to miejsce - opuszczone miasteczko Spoon River - oraz śmierć. Od dawna bowiem są martwi. Niektórzy zginęli tragicznie, w wypadkach, wojnach, z własnej ręki. Inni po prostu odeszli. Lecz niespokojne duchy nie zauważają, że nie żyją, nie przyjmując do wiadomości własnej śmierci. Edgar Lee Masters, tworzący na przełomie XIX i XX wieku amerykański pisarz i poeta, jest przez niektórych nazywany "Balzakiem poezji". Jego "Antologia Spoon River" to dzieło bez precedensu w historii światowej literatury. W swoich wierszach Masters wskrzesił dawno umarłych mieszkańców zrujnowanego miasteczka. Każda z występujących w zbiorze postaci ma swoją własną historię. Ich opowieści wzajemnie zazębiają się i uzupełniają, każda niesie ze sobą jakąś uniwersalną prawdę.
Ponadczasowe przesłanie oraz niezwykła atmosfera świata wykreowanego przez Mastersa skusiły reżyserkę Joannę Ptaszyńską do podjęcia próby telewizyjnej adaptacji jego poezji. Z historii 244 bohaterów antologii Ptaszyńska wybrała kilkadziesiąt. Reżyserka zaprosiła na plan plejadę polskich aktorów. Jedną z ostatnich w życiu ról zagrał tu Leon Niemczyk. O oprawę muzyczną tego przejmującego i niepokojącego widowiska zadbał Sebastian Kondratowicz. Zdjęcia powstawały na terenie zlikwidowanej Huty "Kościuszko" w Chorzowie.
